Jakub Ignacy Łaszczyński
Łaszczyński Jakub Ignacy (1791-1865), trzynasty prezydent m. st. Warszawy, gubernator cywilny warszawski, członek Rady Stanu. Urodzony w Poznaniu 24-VII, był synem Józefa, dziedzica Powązek, Bliznego i Grotów pod Warszawą, i Antoniny z Zambrowskich. Po rodzicach wziął majątek Groty. Po ukończeniu nauk w szkole (uczeń konwiktu pijarów) na Żoliborzu wstąpił jako kopista do służby urzędniczej (od r. 1807) w Min. Spraw Wewn. Ks. Warsz. Awansował kolejno (1816r.) na sekretarza II kl. w kancelarii Komisji Rządowej Spraw Wewn. Królestwa Polskiego, naczelnika sekcji przemysłu i kunsztów (1822r.) i generalnego inspektora Wydziału Dróg i Komunikacji Lądowej i Wodnej Komisji Rządowej Spraw Wewn. i Policji (1829r.). W t. r. został mianowany nadzwyczajnym referendarzem. Podczas powstania 1830/31r. nie angażował się w sprawy polityczne, co niewątpliwie wpłynęło dodatnio na jego dalszą karierę. Już bowiem w listopadzie 1831r., na mocy postanowienia Rządu Tymczasowego Król. Pol., został mianowany prezydentem m. Warszawy, a w marcu 1841r. objął stanowisko gubernatora cywilnego mazowieckiego. Po połączeniu gub. Mazowieckiej z kaliską (1845r.) Łaszczyński został gubernatorem cywilnym gub. Warszawskiej i sprawował ten urząd aż do 12-I-1864r. W r. 1845 otrzymał tytuł rzeczywistego, a w r. 1849 tajnego radcy stanu. Łaszczyński wykazywał duże zainteresowanie problemami agrarnymi, zajmując stanowisko przychylne wielkiej własności. Na jego wniosek, a wbrew opinii Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, zostały wydane ostre zarządzenia w sprawie tłumienia wszelkich wystąpień chłopskich w r. 1846. W czerwcu t. r. powołano go do tajnego komitetu przygotowującego ukaz o nowym urządzeniu wsi. W styczniu 1858r. wszedł do komitetu powołanego do rozpatrzenia projektu gen. Uxhülla zawierającego propozycje rozwinięcia ukazu z r. 1846. Jako członek Wydziału Skarbowo-Administracyjnego Rady Stanu brał Łaszczyński udział w pracach nad projektem prawa o oczynszowaniu z urzędu, a następnie nad jego ostateczną redakcją. Należał do grona założycieli Tow. Rolniczego i do spółki redagującej „Roczniki Gospodarstwa Krajowego”. Znaczne zainteresowanie i pomoc jako gubernator okazywał Łaszczyński robotnikom Łodzi w latach kryzysów. W r. 1845 wyjednał kredyty na pomoc dla tkaczy pozostających bez środków do życia oraz opracował wytyczne wskazujące sposób ich wykorzystania. W r. 1847 wobec głodu panującego wśród ludności Królestwa domagał się zakazu wywozu zboża z kraju i ograniczenia produkcji wódki, a także zabezpieczenia miastom przemysłowym środków żywności. Podczas kryzysu 1854r. ponownie pospieszył z pomocą mieszkańcom Łodzi, asygnując 1000 rubli na budowę drogi, a w r. 1863 starał się o przyznanie kredytów na zorganizowanie robót publicznych. Od r. 1855 do 1860r. Łaszczyński był prezesem Dyrekcji Ubezpieczeń, a jako prezydent Warszawy, następnie zaś gubernator, wchodził z urzędu w skład Rady Głównej Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych Królestwa. Od r. 1842 był członkiem Rady Opiekuńczej, a od 1860r. jej prezesem. W r. 1861 wszedł do Rady Stanu i brał udział w pracach jej Wydziału Skarbowo-Administracyjnego, a w l. 1864-65 był jego przewodniczącym. Łaszczyński należał do bliskich współpracowników margrabiego A. Wielopolskiego. Cieszył się też zaufaniem namiestników Królestwa, m.in. M. Gorczakowa, który po zwolnieniu P. Muchanowa powierzył Łaszczyńskiemu tymczasowo jego resort kuratora Warszawskiego Okręgu Naukowego (16-III-1861r.). Na tym stanowisku Łaszczyński natychmiast usunął kilku znienawidzonych urzędników Rosjan (m. in. A. Plewego i M. Pawliszczewa). Po wypadkach kwietniowych 1861r. Łaszczyński został chwilowo aresztowany za noszenie okutej laski. Wkrótce namiestnik A. Lüders zaproponował Łaszczyńskiego do komitetu administracyjnego przygotowującego reformy z tej dziedziny w Królestwie. Łaszczyński piastował liczne funkcje honorowe i płatne: w r. 1833 został przewodniczącym Komitetu Nadzorczego Instytutu Agronomicznego na Marymoncie, a w 1841r. stałym członkiem jego Rady Nadzorczej. Był długoletnim członkiem Rady Instytutu Wychowania Panien w Puławach, przewodniczącym komitetu przy szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie i długoletnim członkiem Warszawskiego Tow. Dobroczynności. W r. 1858 przewodniczył w komitecie Budowy Mostu Stałego na Wiśle (Kierbedzia). Był współzałożycielem parku Skaryszewskiego w Warszawie. Przygotował jeszcze w 1835r. plan regulacji Pragi, zwany Planem Łaszczyńskiego. Plan ten obowiązywał przez prawie 30 lat. Łaszczyński zmarł 18-IX-1865r. w Warszawie i został pochowany przy kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Starych Babicach pod Warszawą. Był odznaczony Orderami: Św. Stanisława, Św. Włodzimierza i Św. Anny, a także licznymi medalami. Otrzymał też dwukrotnie odznaczenia za długoletnią nienaganną służbę. Z małżeństwa z Florentyną Znamierowską pozostawił 5 dzieci: Jadwigę, Helenę, Adama, Józefa i Zygmunta, urzędnika Rządu Gubernialnego Warszawskiego zesłanego na Sybir, skąd wrócił w r. 1865.
